Laiklik dediğimiz, "deizm" olmasın?

Bir sıfat olarak kullandığımız "laik," bundan türettiğimiz isim olan "laiklik" kelimelerinin Türkiye'nin başına tam bir çorap ördüğünü düşünmeden edemiyorum! "Metropol mit"i derler, insanların topluca yaşadıkları yerlerde hızla yayılan asılsız korku hikâyeleri vardır.



Ne gibi? Meselâ, Kazlıçeşme tabakhanelerinin kaldırılması halinde şehri dev sıçanların saracağı gibi. "Laiklik"e ilişkin söylemler de bunlara döndü. Türkçe'yi kurda kuşa salar mıyız? Oh, olsun bize! Şu kavgaların başından beri meselenin adını Türkçe koysaydık, kavganın ortasında durup kendi halimize kendimiz gülerdik!

Yıllardır, birbirimizin lâfından anlamayan, "afazik"(1) bir toplum olduğumuza dikkat çekmeye çalışırım; şimdi de Türk yazınını okuyan yabancıların bu kavgalarımızdan ne anladıklarını merak eder oldum. Öyle ya, adamlar halimize bakıp, ona göre kendi politikalarını düzenleyecekler! Ve tabii beceremeyecekler, çünkü "laik" ve "laiklik" kelimeleri bizde Frenk armudu gibidir, kimi tatlısına malzeme yapar, kimi limonlu salatasına! Bu durumda, kiminle ittifak yapacaksınız, kimi karşınıza alacaksınız, ne bileceksiniz?

Şimdi, efendim, Batı dillerinde, Fransızca ve İngilizce'de, Latince "laicus," Yunanca "laikos"dan gelen, "lai" diye bir kelime var ve "avam" anlamına geliyor. Kime göre avam? Rahipler sınıfına, ruhban heyetine göre avam. "Lai" ya da günümüzdeki yazılışı ile "lay" meslekten değildir. Örneğin, "lay ministry" dediğinizde, "alaylı papazlık" hizmetinden bahsediyorsunuz demektir. Hal böyle olunca ve kelimeyi doğru kullanacaksak, "laik" olmak demek, mektepsiz papazlıktan yana olmak demektir. Bunun bir anlamı yok mu? Elbette, var ama başta Katolik olmak üzere Hıristiyan ülkelerde var, çünkü şundan iki yüz yıl öncesine kadar yani 1800'lü yılların önemli bir bölümü de dahil olmak üzere, ülkelerin yönetimi "mektepli papazlar"ın elinde. Cennetin anahtarlarına ilâveten, bağlar, bahçeler, maliye, hazine, köleler, ordu, rahipler sınıfı denilen mutlu azınlığın elinde, "avam"ı hem bu, hem de öbür dünyada alabildiğine sömürüyor, manipüle ediyorlar. 1694, Paris doğumlu Voltaire'in "Papazlardan nefret ederdim, papazlardan hâlâ nefret ediyorum, kıyamet gününe kadar da nefret etmeye devam edeceğim" diye bağrınması haksız değil! Hal böyle olunca, Türkiye bağlamında "laik" olmak esasen eksantrik bir tercih. Olsun, Allah'ın türlü çeşitli kulları olduğu malûm.

Seküler kültür Batı ürünü

Bir diğer kelime "secularism." Bu da Latince, "saecularis"den ve "kilise ve kiliseye dair şeylerle değil, dünya ve dünyevi işlere; kutsal ya da dinsel değil, içinde yaşanılan zamana ait dünyevi meselelere adanmışlık" anlamına geliyor. "Secularizm"in Türkçe karşılığı "dünyevilik." Dünyeviler, İsa'nın hakkını İsa'ya, Sezar'ın (yani kayzerin yani kralın ya da padişahın) hakkını Sezar'a vermek, din kökenli dünya görüşünün devletin işlevlerini yönlendirmemesini, özellikle de eğitimi etkilememesini isteyenler. "To secularize" fiili, "dünyevileştirmek" demek, yani

(1) kilisenin mallarını avama devretmek, (2) manastır yeminlerini, kurallarını dünya işlerinde geçersiz kılmak, (3) ruhban sınıfına özel itibar ve otorite sağlamak, (4) sivilleşmeye yönelmek. Şimdi, bakar mısınız? Bir ülke ki, ne camilerinin malı, mülkü var, ne mektepli ruhban sınıfı var, ne manastırı, ne keşişi var! Ekonomi, açısında baksak, "kul hakkı"nı her şeyden üstün tutması, "işçinin ücretini alının teri kurumadan ödemesi," kalite kontrol deseniz, Ahilikte tapon malın "dama atılması," kârın helâl olanı olmayanı, sadakayı cariye vb. vb. var! Hapse atılmış ne bir Galileo'su, ne bir dişi sineğin yaklaşamadığı keşişhanesi var.

Peki, bizdeki bu kavga neyin kavgası? Bana öyle geliyor ki, kavga, mektepli ruhban sınıfının sömürüsünden kurtulmanın yolunun "Hıristiyan" dogmasından kurtulmaktan geçtiğine karar veren "Aydınlanma" entelektüellerine öykünmekten kaynaklanan bir kavga. Papazlardan nefret eden Voltaire, "Kalplerinize doğal olan dini yerleştirmiş olan Tanrı, sade ve samimi bir ruhu dışlamayacaktır. Dürüst bir insanının ruhunun her zaman ve her şart altında O'nun nezdinde kıymetli olduğuna inanın; mütevazı bir Budist keşişinin, nazik bir Müslüman dervişin O'nun gözünde acımasız bir Jansenist'ten (3) ya da hırslı papadan daha makbul olduğuna inanın," derken, laik ya da sekülarist/dünyevici olmaktan öte bir "deist."

Katolik doğmasına gelince...

Deist, yani, "Katolik dogmasını (dilerseniz vahyini) inkâr etmekle birlikte Allah'ın mevcudiyetine inanan. Tanrı'nın insan dünyasından mücerret bir varlık olduğuna itikad eden." Nitekim, Felsefe Sözlüğü'nde kaleme aldığı maddede, "Tanrı düşüncesi, sezgilerden ve en kaba insanoğlunda bile yaşla birlikte gelişen doğal mantıktan süzülür," yazmaktadır, "Tabiatın şaşırtıcı olaylarında, hasatlarda ve kıtlıklarda, güzel havalarda ve fırtınalarda, bereketli zamanlarda ve felâketlerde tabiatüstü bir efendinin eli hissedilir... Egemenler, bu gözlemleri kendi iktidarlarını perçinlemek için kullanırlar." Bu argümanın günümüzde dinler arası diyaloğun çıkış noktası olduğuna da dikkatinizi çekerim.

Türkçe'den vazgeçmediğimiz yıllarda, biz "deizm"den "dinitabii"yi anlarmışız. "Fransız deizmi" Tanrı'nın varlığına, Kâinatı'nı yarattığına inanan, ancak yarattığının sorumluluğunu insanın kendisine bıraktığını düşündüğü için her türlü dini dogmayı reddedenlerin anlayışı. Buna karşın "theist"ler, Tanrı'nın sadece varlığına değil, kâinatı yönettiğine ve dolayısıyla insanın kaderini her adımında belirlediğine iman ediyorlar. Bu inanç sisteminde, insanın özgür iradesi diye bir şey yok. İyilik yapmak, hayırlı olmak vb. "dünyevi" uğraşlar da cennetin kapısını açmıyor.

Şimdi, eğri oturup doğru konuşalım, Türkiye'deki "laik"ler ile "dinci"ler arasındaki husumet, en kötü ihtimalle, "deistler" ile "theist"ler arasındaki anlayış farkıdır diye öneri getirsem çok mu yanılıyor olurum?! İstanbul'da Ramazanlarda boşalan eğlence yerleri, lokantalar şöyle dursun, cenazesinin camiden kaldırılmasını istemeyen ya da kâfirdir diye gömmeyi reddeden kaç imam çıkar? Buna karşın, cennet hurilerine, gılmanlarına, hatta galaksilerden birinde cayır cayır yanan sahici ateşe, ibadetinde samimiyetle yer açan kaç kişi çıkar? Bana öyle geliyor ki, kuşaklar, Kur'an'ı zaman içinde gelişen küllî bilgileri oranında yeniden yorumlarlar ve bizimki gibi geçiş toplumlarında bu yorumlar birbirlerinden farklı tezahür edebilirler. Meseleye böyle baktığımda, "deist"lerin korkusunun, İmam Hatiplerin "theizm"e yani hurafelere hizmet ettiği korkusundan öte olmayabileceğini düşünüyorum. Bu korkunun ortadan kaldırılması isteniyorsa, bu, İmam Hatiplilere düştüğü kadar, o çocuklara eğitim veren öğretmenlere ama hepsinden öte Türkçe'yi doğru kullanmaya, "afazi"den kurtulmaya düşer. Öte yandan, dini eğitime bir "meslek" olarak bakacaksak, evet, mektepli bir "ruhban sınıfı"nın varlığını zımnen kabul ediyor, bu sınıfa yeni elemanlar katıyoruz demektir. Bu da bir seçimdir; ancak müfredatın ilâhiyattan öte, mühendislik gibi, tıp gibi fevkalâde dünyevi mesleklere hazırlanmalarını sağlayacak şekilde yeniden düzenlenmesi, deyiş yerindeyse "çift-diploma" alacak şekilde yetiştirilmeleri gerekir. Disiplinler arası "eşitlik"ten söz edilemez, tıbba kabul edilecek üniversitenin, örneğin, konservatuvardan alınması için kendisinden fazladan beceri talep edilmesi eşitsizlik değil, tersine, eğitimde iyileştirmedir. Öte yandan, şahsi fikrim, din derslerinin düz liselerin müfredatına dahil edilmesi, İslâm'ın lisans bile değil, master seviyesinde ele alınmasıdır.

(1) Bkz., Schrödinger'in Kedisi, Kâbus.

(2) Jansenist: 1585-1638 yılları arasında Hollanda'da bağnazlığı ile ünlü bir Hıristiyan tarikatı.

ALEV ALATLI

Teist bildiğimiz dindar kişidir Peygambere dine ve tanrıya inanır.
Deisti ise biliyorsunuz zaten

Deizm in laiklik olduğunu sanmıyorum,biz deistler nietzsche gibi üstüninsan yaratma çabasındayız,dünyayı daha iyi hale getirmek için herkesi felsefeye,düşünmeye çağırıyoruz.Çünkü biliyoruzki herkes aklını kullanıp doğru yolu bulursa ozaman kurallara gerek kalmaz ve kurallarımızı kendimiz koyarak özgür,mutlu,ahlaklı,saygılı yaşayabiliriz tabiki kuralları kendimiz koymaktan kastım bencilce koymak değil dünya ve evren için kural koymak ama sadece kendiniz için çünkü genel kurallar asla sonsuz olamaz hep geçicidir ve hep kırılır ama herkes kendine kural koyarsa işte ozaman istediğimizi başarırız.

Laiklik düşünce ve vicdan özgürlüğü olup, bünyesinde hiçbir inancı, felsefi görüşü barındırmaz.

Teizm ve deizm kavramlarına gelince, teizm olmasa deizm diye bir düşünce gelişemezdi kanımca...

Admin'e katılıyorum. Devlet deist olmalı yani laik amakişinin olması beklenemez.
Earth'ten mesaj yazan arkadaşın cevabı çok mantıklı ama deizm ve laiklikle pek alakalı değil. Herhangi bir dine mensup insan da sizin gibi düşünüyor.
Karma, kural yok. doğa kuralını koyar biz uyarız. Katılıyorum. Ama "Yanlışı ve doğruyu ayırt edecek beyin var bizlerde" paradigma ve algı yanılması da var bizde. Doğruyu yanlış, yanlışı doğru görmeyelim sonra.
Sanem, bence deizm'in ilk inanıştır.

Laiklik Avrupalıların kilise ile yaşadıkları kavga sonucunda, Devlet ile kilisenin arasında yapılan kontrattır. Yani sen bana karışma ben de sana karışmayayım anlayışıdır.
Laik kelimesi ruhban sınıfı dışındaki insanları kapsar.Yani dini hiyerarşiye mensupsanız (keşiş,papaz,patrik,papa,metropolit,piskopos gibi) siz laik değilsiniz. Eğer bu hiyerarşinin bir parçası değilseniz sizin toplumsal tabakada adınız laiktir. Bu durumda kilise ile devlet tamamen ayrılmış durumdadır ve devlet kilisenin hiçbir işine karışmaz kilise de devletin hiçbir işine karışmaz. Kilisenin ve hristiyanlığın yapısındaki serbestlikten kaynaklanan bir durumdur bu. Kilise ve hristiyanlık toplumu yönlendiren kurallar koymamıştır. Böylece devlet ile anlaşması kilise ile devletin işlerini birbirlerinde ayırmakla mümkün olmuştur.

Gelgelelim müslümanlıkta ve yahudilikte koskoca bir şeriat gerçeği vardır. Yani toplumsal hukuk kuralları. Herkesin uymak zorunda olduğu kurallardır bunlar. Bu kurallarla toplum, devlet ve birey hayatı en özel,mahrem konular dahil olmak üzere yönlndirilir. Bu durumda diyebiliriz ki İslam ve yahudilikte din ile devlet ayrı olmak bir yana tamamen bir arada olmak zorundadır. Laiklik islam toplumunda da yahudi toplumunda da asla yaşayamaz.

Laiklik=Deizm diye bir şey olamaz.Bir ülke zorla deizmi ya da ateizmi uyguluyorsa,o ülke yine laik değildir çünkü laiklik,bireylere din ve vicdan özgürlüğü tanır.
Laiklik,bugün demokrasinin işleyebilmesi için gerekli olan bir kurumdur.Sanılanın aksine bir ideoloji falan da değildir.Bir ülke ancak laik olursa,orada demokrasiden bahsedilebilir.
Devlet,ancak toplumsal ve evrensel normlara,hukuk kurallarına ve bilime dayalı olarak yönetilebilir.Devletlerin dini olamaz.Çünkü din,bireysel bir olgudur.
Emre,''İslam toplumu,Yahudi Toplumu'' dediğimiz şeyler artık geride kaldı.Toplumların belirlenmesinde etkili olan şey bugün ulustur.

emre90 demiş ki:Laiklik Avrupalıların kilise ile yaşadıkları kavga sonucunda, Devlet ile kilisenin arasında yapılan kontrattır. Yani sen bana karışma ben de sana karışmayayım anlayışıdır.
Laik kelimesi ruhban sınıfı dışındaki insanları kapsar.Yani dini hiyerarşiye mensupsanız (keşiş,papaz,patrik,papa,metropolit,piskopos gibi) siz laik değilsiniz. Eğer bu hiyerarşinin bir parçası değilseniz sizin toplumsal tabakada adınız laiktir. Bu durumda kilise ile devlet tamamen ayrılmış durumdadır ve devlet kilisenin hiçbir işine karışmaz kilise de devletin hiçbir işine karışmaz. Kilisenin ve hristiyanlığın yapısındaki serbestlikten kaynaklanan bir durumdur bu. Kilise ve hristiyanlık toplumu yönlendiren kurallar koymamıştır. Böylece devlet ile anlaşması kilise ile devletin işlerini birbirlerinde ayırmakla mümkün olmuştur.

Gelgelelim müslümanlıkta ve yahudilikte koskoca bir şeriat gerçeği vardır. Yani toplumsal hukuk kuralları. Herkesin uymak zorunda olduğu kurallardır bunlar. Bu kurallarla toplum, devlet ve birey hayatı en özel,mahrem konular dahil olmak üzere yönlndirilir. Bu durumda diyebiliriz ki İslam ve yahudilikte din ile devlet ayrı olmak bir yana tamamen bir arada olmak zorundadır. Laiklik islam toplumunda da yahudi toplumunda da asla yaşayamaz.

İlkokulda öğrendiğimiz laiklik tanımı: din ve devlet işlerinin birbirinden ayrılmasının geniş özetini yapmışsın. Ama yeterli değil.

Herhangi bir devlet okulunda veya kamusal alanda bunları söylemek kanunen suçtur, ben bu yazımda tamamen laisizm'i yerdim yazdıklarımı iyi oku.

Yeniden okudum ama fikrim değişmedi. "Öküzün dünyası gördüğü yer kadardır". Etrafımızda gördüğümüz insanlara bakarak genelleme yapıyoruz. Türkiye bir islam toplumu değil. Önce bunu kabul etmen lazım. Müslümanların %60 (benim tahminim) çoğunlukta olduğu bir ülke. Nasıl bir yasal düzenleme yapcaksın. Örneğin bir müslüman bir bayanla -ateist erkek evlenerek cinsel ilişkiye girdi ve bu durum mahkemelik oldu. Müslümanı geçersiz bir nikahla evlenmekten ve cinsel ilişkiye girmekten dolayı öldürüp, ateisti serbest mi bırakacaksınız. Ya da ikisini de mi öldüreceksiniz. Tam idam sehpasındayken kız ben de ateist oldum dese yine öldürecek misiniz.
Tüm dinlerde toplumsal düzenlemeler var. Sadece islamiyet ve yahudilikte değil.

İslamda zimmi hukuku vardır. Eğer gayrimüslim isen bu hukuka tabisin , değilsen tebliğ ehlisin.
İslami yasaların uygulanmasına gelince; zina etmenin cezası ölüm değildir 60 sopa vurulmasıdır, orada bir yanlış bilgiye sahipsin. Kaldıki islami yasalarda zaten müslüman bir kadın gayrimüslimle evlenemez, buna yasalar cevaz vermez. Böyle bir nikahı hiçkimse kılamaz. Yok dinde böyle birşey.

Diyelim ki oldu, kadına yüz sopa vurulur, ateist erkeğe ise müslüman olması tebliğ edilir, eğer olmazsa ya onada yüz sopa vurulur ya da küçük bir ihtimaldir ama eğer kadına tecavüz etmişse geçerlidir bu ceza recm edilir.

Senin dediğini kabul edelim hadi, %60 olsun müslüman sayısı, ( ki bence bu rakam çok abartılıdır ve en az %95 bence)bu rakam toplumun müslüman bir toplum olduğunu göstermezmi?
Kaldıki bir toplumu sadece nufüs meydana getirmez, kültürel özelliklerde önemlidir. Şimdi Türkiye dendimi akla ramazan sofraları ve eğlenceleri, mevlana celaleddin-i rumi, yunus emre, hacı bektaş veli geliyorsa bu o ülke halkının kimliği hakkında yeteri kadar bilgi vermezmi?

çelişkiii

deizmin laiklik olduğuna inanmıyorum. laik bir insan olup yine müslüman ve dindar dahi olunabilir.

Dinler toplumsal düzenlmeler (şeriat) içerir. İnanan bir insan laikliği özümseyemez.
Yani ancak dilinin ucuyla söyler. veya dini yrumlayış biçimi biraz farklıdır.

insan din ve devlet kavramlarının hakim olduğu alanın çizgisini kafasında iyi çekebilirse tabii ki inançlı ve laik olabilir. toplumsal düzenlemelerden artık devlet sorumlu. dinin düzenleyeceği alan insanın vicdanı, çevresiyle etkileşimi ve davranışları. ****** de inançlı ve laik bir adamdı.

toplumsal düzenlemelerden artık devlet sorumlu

artık...
Uniak'ın da dediği gibi din; toplumsal düzenlemeler içerir ve bunların uyulmaması halinde şer'i hukukla ceza verilir.

bu arada ******ün el yazmalarını ve yazdığı medeni bilgiler kitabını bir araştırmanızı isterim.

ukedi demiş ki:insan din ve devlet kavramlarının hakim olduğu alanın çizgisini kafasında iyi çekebilirse tabii ki inançlı ve laik olabilir. toplumsal düzenlemelerden artık devlet sorumlu. dinin düzenleyeceği alan insanın vicdanı, çevresiyle etkileşimi ve davranışları. ****** de inançlı ve laik bir adamdı.

https://deist.yetkin-forum.com/guncel-f27/******-ateist-deildeistti-t163.htm?highlight=atat%c3%bcrk
incelemeni öneririm.
****** müslüman bir ailde yetişmiştir. Deist olarak ölmüştür.

Uniak demiş ki:

ukedi demiş ki:insan din ve devlet kavramlarının hakim olduğu alanın çizgisini kafasında iyi çekebilirse tabii ki inançlı ve laik olabilir. toplumsal düzenlemelerden artık devlet sorumlu. dinin düzenleyeceği alan insanın vicdanı, çevresiyle etkileşimi ve davranışları. ****** de inançlı ve laik bir adamdı.

https://deist.yetkin-forum.com/guncel-f27/******-ateist-deildeistti-t163.htm?highlight=atat%c3%bcrk
incelemeni öneririm.
****** müslüman bir ailde yetişmiştir. Deist olarak ölmüştür.

******'ün şehitler için mevlüt okuttuğu, birkaç kere cuma namazına gittiği, yaverine ara sıra Kur'an meali okutup derin düşüncelere daldığı yaverinin hatıralarının arasında. ölürken nasıl öldü bilmiyorum. ama en azından cumhuriyet kurulduktan ve laik düzen sağlandıktan sonra müslüman olduğu bir zaman dilimi var.

hayır aynı anlamda değildir.
Laiklik kamusal alanla,dinsel öğretilerin birbirinden ayrılmasıyla birlikte, her din e ve inanca da saygı duymayı gerektiren bir kavramdır.

Ülkemiz ne kadar laik tartışılır. Bana göre laikliğin mevzu olduğu yerde diyanet işleri diye devlete bağlı bir bşakanlık olmaz zaten.. malum başbakan 'ulema'Ya soralım' diyip çoğu devlet meselesinin topunu bu kurumlara bile atmaktadır. Laikliğin olduğu yerde cem evi sorunu olmaz,

ateistlere saygısızlık ya da diğer inançsızlıkları kabulleenememe durumu olmaz devlet tarafından.


deisizm ve laiklik tamamen farklı kavramlardır.
biri siyasi bir ilkeyi ve devlet olgusunu temsil eder..
Diğeri bir inanç meselesini..


Saygılar.

Kemalist_Ece demiş ki:hayır aynı anlamda değildir.
Laiklik kamusal alanla,dinsel öğretilerin birbirinden ayrılmasıyla birlikte, her din e ve inanca da saygı duymayı gerektiren bir kavramdır.

Ülkemiz ne kadar laik tartışılır. Bana göre laikliğin mevzu olduğu yerde diyanet işleri diye devlete bağlı bir bşakanlık olmaz zaten.. malum başbakan 'ulema'Ya soralım' diyip çoğu devlet meselesinin topunu bu kurumlara bile atmaktadır. Laikliğin olduğu yerde cem evi sorunu olmaz,

ateistlere saygısızlık ya da diğer inançsızlıkları kabulleenememe durumu olmaz devlet tarafından.


deisizm ve laiklik tamamen farklı kavramlardır.
biri siyasi bir ilkeyi ve devlet olgusunu temsil eder..
Diğeri bir inanç meselesini..


Saygılar.

(Y)

Hangi laiklik?Türkiye laikliği mi?Avrupa laikliği mi?Kamboçya laikliği mi?
Bu tür kavramlar genelgeçer değildir.
Her ülkede işleyiş şekli farklıdır..
Laiklik aslında insanların geleneklerindeki yada dinlerindeki saçma,akla mantığa zıt uygulamaların etkinliğine,düşünsel alanda kendisini geliştirmiş ve geleneksel/dinsel olanın saçmalığına karşı duran insanlar tarafından geri tepilmesi ve kabul edilmeyerek geçerliliğinin yok edilmesi olgusudur.

Örneğin Somali de yamyam zencilerin ülke yasasına insan yeme yasası sokmalarına,bunun bir saçmalık olduğunu düşünsel anlamda keşfettiği için karşı çıkan birinin yaptığı şey laikliktir.

Yani laiklik dini manadaki cehaletin siyasi bağlamda tümel ulus ve rejim üzerindeki etkisinin önüne geçmek ve engel olmak için sergilenen duruş;yasal bağlamda ise bu doğrultudaki yazılı yasadır.


Bunu bu ülkede başarmış en yüce insan ******'tür.
Çünkü arapoğullarının kültürüyle kanı bozulmuş ve araplığın saçma sapan/akla mantığa aykırı zihniyetinde ve bu doğrultudaki uygulamalarında(örneğin matbaa yasaklama) benliğini eritip araplaşmış olan Osmanoğullarının kalıntısından Türk adına Laik ve özüne dönmüş yüce bir Budunsal(Ulusal) devlet yaratmıştır.


Şu anki Türkiye laikliğine gelirsek.
Bu ülkede kendisine cemaat tarikat denilen beyin yıkayıcı biat kültürlü dini toplulukların dinlerindeki aptalca dayatmaların tümel Bodun(Ulus) ve devlet rejimi üzerindeki etkisini yok etmeye çalışmak laikliktir.

Her hizb kendi tarafının doğruluğuna inanmıştır.
Yani ülkedeki bilgi düzeyi arttıkça laiklik düzeyi de artar.
Çünkü doğru paradigması bilgi düzeyine bağlıdır.
İşte bunun için bilgisel/bilimsel olarak geride kalan ülkeler Laik değildir.

Sonuç olarak Laiklik bir tür Deism'dir..
Fakat Deism=laikliktir denemez.

Deistler laiktir.
Laiklik ise deist bir duruştur.

Zaten Deism'in var oluşunun ana sebebi de bu Din adı verilen kurum/müessesedeki akılla ve mantıkla bağdaşmayacak dogmatik/hayali yasalar/dayatmalardır.

Laiklikte bu dayatmalara karşı çıkmaya verilen siyasi isimdir.
Deism ise bunun fikri ismidir.

Esen ola.

ukedi demiş ki:

Uniak demiş ki:

ukedi demiş ki:insan din ve devlet kavramlarının hakim olduğu alanın çizgisini kafasında iyi çekebilirse tabii ki inançlı ve laik olabilir. toplumsal düzenlemelerden artık devlet sorumlu. dinin düzenleyeceği alan insanın vicdanı, çevresiyle etkileşimi ve davranışları. ****** de inançlı ve laik bir adamdı.

https://deist.yetkin-forum.com/guncel-f27/******-ateist-deildeistti-t163.htm?highlight=atat%c3%bcrk
incelemeni öneririm.
****** müslüman bir ailde yetişmiştir. Deist olarak ölmüştür.

******'ün şehitler için mevlüt okuttuğu, birkaç kere cuma namazına gittiği, yaverine ara sıra Kur'an meali okutup derin düşüncelere daldığı yaverinin hatıralarının arasında. ölürken nasıl öldü bilmiyorum. ama en azından cumhuriyet kurulduktan ve laik düzen sağlandıktan sonra müslüman olduğu bir zaman dilimi var.

ben de ******ü agnostic diye biliyorum

siyaset böyle birşey işte inansa da inanmasa da namaza da gider mevlüt de okutur

sophia demiş ki:
ben de ******ü agnostic diye biliyorum

siyaset böyle birşey işte inansa da inanmasa da namaza da gider mevlüt de okutur

takiyye