Anasayfa
Kur'ân'in “Tanri sözleri” olarak bütün insanlara gönderildigi, ve bu nedenle "Kutsal" ve "Mucîzevî" bir Kitab sayilmak gerektigi konusundaki iddiâ'larin elestirisi:
Kur'ân'i elestirme isine girisirken, her seyden önce bu kitabin kimlere hitap ettigi, ve hitap edenin kim oldugu (yâni çikis kaynagi) hususlariyle ilgili bazi sorunlari kisaca ele almakta yarar var. Su bakimdan ki Islâmci'lar, Kur'ân'in Tanri tarafindan bütün insan'lara gönderilen bir kitap oldugunu öne sürerler. Oysa Kur'ân'i incelemege basladigimiz an kendimizi, kitab'in “Tanri yapisi mi?” yoksa “Insan yapisi mi?“ oldugu, ya da “Arap'lara mi?”, yoksa bütün insanlara mi?” uygulanmak gerektigi sorulariyle karsi karsiya buluruz.
Gerçekten de seriâtçi'larin, genel olarak sapli bulunduklari inanç sudur ki Kur'ân, Tanri'nin agzindan çikma sözlerdir, ve sadece Arap'lara degil fakat bütün insanlara gönderilmistir! Bu inanca öylesine saplanmislardir ki, Kur'ân'in Mekke ve çevresindekilere” gönderilmis oldugunu bildiren âyet'i (K. En'âm 92)1 dahi bu dogrultuda yorumlarlar ve söyle konusurlar: "Mekke sehri Islâm dünyâsinin manevî merkezidir. Onun çevresi de bütün dünyâdir. (Muhammed) bütün insanliga gönderilmis bir peygamber olup, o'na gönderilen Kur'ân'da bütün insanliga hitap etmektedir" 2.
Kuskusuz ki bu tür inançta olanlari, eger bu sekilde düsünmekle rahatlik duyuyorlarsa, kendi inançlari dogrultusunda birakmak gerekir. Fakat bu demek degildir ki bu tür inançlar elestirilemez. Kur'ân'i, ne Tanri'nin agzindan çikma sözler, ve ne de tüm insanlara gönderilmis bir kitap olarak kabul etmeyenlerin de rahatlayabilecekleri bir ortami olusturmak gerekir ki, bu da elestiri yoluna olasilik tanimakla mümkündür. Daha baska bir deyimle Kur'ân'in, Tanri sözleri olduguna inanmak nasil kisisel bir hak olabiliyor ise, bunun aksini savunmak da o derece bir haktir. Bu böyle olunca, kisilerin bu hakka sahip olarak Kur'ân'in gökten inme degil fakat insan yapisi olup esas itibariyle Muhammed tarafindan Arap ümmeti için hazirlanmis bir kitap oldugunu söylemeleri ve bu kitabi seklen ve içerigi itibariyle elestirmeleri kadar dogal bir sey yoktur. Böyle bir elestiriye girisenler sunu belirtmek zorunda kalacaklardir ki Muhammed, ilk baslarda kendisini Arap'lara gönderilmis bir “peygamber” olarak ve Kur'ân'i da Arap ümetine hitaben indirilmis Kitap olarak göstermis, ve fakat daha sonra (özellikle Medîne'ye geçtikten sonra) giderek güçlenmekle, gerek kendisini ve gerek Kur'ân'i, Arap'tan gayri kavimlere (örnegin Yahudi'lere ve Hiristiyan'lara) ve nihâyet tüm insanlara da gönderilmis gibi tanitmistir. Kur'ân'i inceleme yolu ile bunu ortaya vururlarken, bir de Kur'ân'in gerek sekil ve gerek içerilik bakimindan elestirisini yapacaklardir. Asagidaki sayfalarda bu hususlar, özet olarak ele alinmistir.
1 En'âm sûresi'nin 92ci âyet'inde su ayzili: “Bu indirdigimiz, kendinden öncekileri dogrulayan, Mekkelileri ve etrafindakileri uyaran münârek Kitab'dir...”
2 Bu konuda Marmara Üniversitesi, Ilâhiyat Fakültesi Vakfi Yayinlari olarak hazirlanan Kur'ân' in, En'âm Sûresi, 92ci âyet'i ile ilgili yoruma bakiniz.
Kur'ân'i elestirme isine girisirken, her seyden önce bu kitabin kimlere hitap ettigi, ve hitap edenin kim oldugu (yâni çikis kaynagi) hususlariyle ilgili bazi sorunlari kisaca ele almakta yarar var. Su bakimdan ki Islâmci'lar, Kur'ân'in Tanri tarafindan bütün insan'lara gönderilen bir kitap oldugunu öne sürerler. Oysa Kur'ân'i incelemege basladigimiz an kendimizi, kitab'in “Tanri yapisi mi?” yoksa “Insan yapisi mi?“ oldugu, ya da “Arap'lara mi?”, yoksa bütün insanlara mi?” uygulanmak gerektigi sorulariyle karsi karsiya buluruz.
Gerçekten de seriâtçi'larin, genel olarak sapli bulunduklari inanç sudur ki Kur'ân, Tanri'nin agzindan çikma sözlerdir, ve sadece Arap'lara degil fakat bütün insanlara gönderilmistir! Bu inanca öylesine saplanmislardir ki, Kur'ân'in Mekke ve çevresindekilere” gönderilmis oldugunu bildiren âyet'i (K. En'âm 92)1 dahi bu dogrultuda yorumlarlar ve söyle konusurlar: "Mekke sehri Islâm dünyâsinin manevî merkezidir. Onun çevresi de bütün dünyâdir. (Muhammed) bütün insanliga gönderilmis bir peygamber olup, o'na gönderilen Kur'ân'da bütün insanliga hitap etmektedir" 2.
Kuskusuz ki bu tür inançta olanlari, eger bu sekilde düsünmekle rahatlik duyuyorlarsa, kendi inançlari dogrultusunda birakmak gerekir. Fakat bu demek degildir ki bu tür inançlar elestirilemez. Kur'ân'i, ne Tanri'nin agzindan çikma sözler, ve ne de tüm insanlara gönderilmis bir kitap olarak kabul etmeyenlerin de rahatlayabilecekleri bir ortami olusturmak gerekir ki, bu da elestiri yoluna olasilik tanimakla mümkündür. Daha baska bir deyimle Kur'ân'in, Tanri sözleri olduguna inanmak nasil kisisel bir hak olabiliyor ise, bunun aksini savunmak da o derece bir haktir. Bu böyle olunca, kisilerin bu hakka sahip olarak Kur'ân'in gökten inme degil fakat insan yapisi olup esas itibariyle Muhammed tarafindan Arap ümmeti için hazirlanmis bir kitap oldugunu söylemeleri ve bu kitabi seklen ve içerigi itibariyle elestirmeleri kadar dogal bir sey yoktur. Böyle bir elestiriye girisenler sunu belirtmek zorunda kalacaklardir ki Muhammed, ilk baslarda kendisini Arap'lara gönderilmis bir “peygamber” olarak ve Kur'ân'i da Arap ümetine hitaben indirilmis Kitap olarak göstermis, ve fakat daha sonra (özellikle Medîne'ye geçtikten sonra) giderek güçlenmekle, gerek kendisini ve gerek Kur'ân'i, Arap'tan gayri kavimlere (örnegin Yahudi'lere ve Hiristiyan'lara) ve nihâyet tüm insanlara da gönderilmis gibi tanitmistir. Kur'ân'i inceleme yolu ile bunu ortaya vururlarken, bir de Kur'ân'in gerek sekil ve gerek içerilik bakimindan elestirisini yapacaklardir. Asagidaki sayfalarda bu hususlar, özet olarak ele alinmistir.
1 En'âm sûresi'nin 92ci âyet'inde su ayzili: “Bu indirdigimiz, kendinden öncekileri dogrulayan, Mekkelileri ve etrafindakileri uyaran münârek Kitab'dir...”
2 Bu konuda Marmara Üniversitesi, Ilâhiyat Fakültesi Vakfi Yayinlari olarak hazirlanan Kur'ân' in, En'âm Sûresi, 92ci âyet'i ile ilgili yoruma bakiniz.
